9 E 10 DE OUTUBRO DE 2021
Circunstancias azarosas fixeron que nesta ponte de outubro acabáramos no Alto Alentejo de forma imprevista. Esta rexión portuguesa está situada, como indica o seu nome, máis alá do río Tejo, e o río Guadiana separa ao Alentejo da Extremadura española. É unha zona fronteiriza que foi moi conflictiva no pasado, e tal como vimos recentemente en Ciudad Rodrigo ou en Valença do Minho, a defensa militar marcou o seu urbanismo.
A paisaxe alentexana característica é a devesa de oliveiras, aciñeiras e sobreiras, salpicada de colinas que, nalgún caso, están coroadas por vilas. Son poboacións rodeadas por unha muralla con torres e castelos, percorridas por rúas estreitas empedradas e as casas e edificios pintados de branco e amarelo. Sorprende o bo estado de conservación destes pobos, nos que é raro ver casas en ruinas ou edificios que non respetan a arquitectura tradicional.
Tras catro horas de viaxe por estrada, durmimos en Castelo de Vide. Adicamos a mañán a deambular por esta pequena e tranquila vila, na que tivemos a sensación estar vendo un lugar moi bonito e interesante pero inmerecidamente descoñecido, algo que se repetiría ao longo destes 4 días. As empinadas rúas que unen a Fonte da Vila co castelo conforman a que foi unha das máis importantes xuderías de Portugal, que gañou moita poboación e riqueza no século XV coa chegada dos xudeus expulsados de España.
Fonte da Vila, do século XVI |
A poucos quilómetros de Castelo de Vide, encaramada no alto dun risco, atópase Marvão. Debe o seu nome ao líder musulmán Ibn Marwan, quen dominou a zona no século IX. Tras a conquista cristiá este lugar mantivo a súa importancia estratéxica, debido á proximidade coa fronteira do reino de Castela. As murallas e o castelo foron reforzados para convertir Marvão nun bastión inexpugnable. No interior da muralla atopamos outro perfecto exemplo da arquitectura popular alentejana de casas e igrexas encaladas.
Fixemos noite en Elvas, unha cidade cuartel que se fortificou contra os mesmos enemigos españois, pero nunha época posterior. É un dos mellores exemplos de arquitectura militar europea, e o conxunto de baluartes, foxos e fortes do século XVII e XVIII son Patrimonio da Humanidade. A vila é bastante grande e non é fácil visualizar o sistema defensivo, de pouca altura pero moi extenso, pensado para soportar ataques de artillería.
Porta na muralla cunha capela integrada |
Igrexa das Dominicas |
Igrexa das Dominicas |
Xusto no exterior do perímetro defensivo está o Acueducto de Elvas, obra iniciada no século XVI, de gran tamaño e ben conservado.
A xornada rematou en Monsaraz, outra preciosa vila branca con castelo situada nun alto que aínda que parece non ofrecer nada diferente respecto das anteriores, ten un encanto propio e non pode faltar nunha ruta por esta rexión.